6 gezond idee Kijken naar moleculen Hij is geen arts, maar ontwikkelt technieken waarmee moleculen tot in detail bekeken kunnen worden. Prof.dr. Ron Heeren, fysicus, levert daarmee een belangrijke bijdrage aan betere diagnostiek en behandelingen op maat, die veel verfijnder zijn dan voorheen. ‘Massaspectrometrie is een techniek waarmee je moleculen kunt identificeren. Daarmee kunnen we zien welke cellen ziek zijn of ziek gaan worden. Je ziet in een cel bijvoorbeeld een ongebruikelijke activiteit van moleculen of je ziet moleculen die daar eigenlijk niet horen te zitten. De vraag is dan: veranderen die moleculen ook hun omgeving, bijvoorbeeld de omliggende cellen die nog niet ziek zijn? Een patholoog kan dat vaak niet of lastig zien, maar door die moleculaire veranderingen zien wij dat wel. Bij kanker, hartfalen, Alzheimer en allerlei andere ziekten kunnen we dat zichtbaar maken. Wij maken de diagnostiek hiermee sneller en efficiënter. We weten ook steeds meer over hoe die 'afwijkende' moleculen zich in de toekomst zullen gedragen en hoe ze op een behandeltherapie zullen reageren. Daarmee weten we dus ook beter wat er valt te verwachten bij een patiënt en zo kan die veel beter op maat worden behandeld. En er zullen minder onnodige behandelingen zijn. In het verleden kreeg een patiënt bij kanker bijvoorbeeld een zware chemokuur waarbij de dosis werd afgestemd op het gewicht. Terwijl we nu veel specifiekere medicatiecocktails kunnen geven, gebaseerd op de moleculaire informatie die wij in kaart brengen. De volgende stap waar we nu samen met chirurgen aan werken: een nieuwe techniek die al tijdens operaties leidt tot betere informatie. Daarbij wordt de ‘rook’ die ontstaat als de chirurg in het lichaam snijdt meteen heel gedetailleerd geanalyseerd. Stel je voor: de chirurg snijdt een tumor weg. Dan wil je weten of het weefsel dat achterblijft al aan het veranderen is. Want als dat het geval is, komt de tumor terug. Zo kunnen we dus de kans op terugkeer van tumoren verkleinen. Ook omgekeerd werkt het: je hoeft misschien minder ingrijpend te snijden omdat je beter kunt voorspellen of er kans op uitzaaiingen is. Behandelingen worden dus veel verfijnder en veel persoonlijker. Dat is het grote doel dat ons voor ogen staat. Het is niet alleen toekomstmuziek – langzamerhand begint men dit allemaal al te gebruiken. Ik denk dat het binnen 3 tot 5 jaar overal wordt toegepast.’ Meer info op maastrichtuniversity.nl/m4i en mumc.nl, zoekterm ‘massaspectrometrie’.
Gezond Idee nr1 2015
To see the actual publication please follow the link above