29 W.C. Röntgen Wilhelm Conrad Röntgen werd op 27 maart 1845 in Lennep (Duitsland) geboren. Op driejarige leeftijd verhuisde hij met zijn ouders naar Apeldoorn in Nederland, waar hij de lagere school bezocht. Toen hij 17 jaar was, ging hij naar een technische school in Utrecht (een ‘industrie school’, de voorloper van de latere HBS), waarvan hij, na een incident met een leraar, verwijderd werd. Nadat hij zich vervolgens privé had voorbereid voor een staatsexamen, zakte hij. Desondanks schreef hij zich als student in aan de Universiteit van Utrecht. Toen bleek dat hij daar zonder gymnasiumdiploma geen examens mocht doen, deed hij in 1865 toelatingsexamen voor het Eidgenössische Polytechnikum in Zürich en werd toegelaten. Drie jaar later slaagde hij daar voor zijn ingenieursexamen (machinebouw) en in 1869 promoveerde hij aan de Universiteit van Zürich op het proefschrift Studien über Gase. In Zürich ontmoette hij ook zijn toekomstige echtgenote Anna Bertha Ludwig (1839 -1919), dochter van de waard van het café-restaurant Zum Grünen Glas, dat door veel hoogleraren en studenten werd bezocht. In 1872 trouwde hij met haar. Met zijn promotor August Kundt (1839-1894) verhuisde hij vervolgens naar Würzburg, waar hij diens assistent werd aan de Julius Maximilians Universiteit. Omdat hij geen gymnasiumdiploma had, ging een benoeming als privaatdocent daar aan zijn neus voorbij. Al na enkele maanden verlieten Kundt en Röntgen Würzburg om een benoeming aan de net geopende Duitse universiteit in Straatsburg te aanvaarden. Röntgen werd er privaatdocent, maar vertrok al weer snel (1875) toen hij hoogleraar kon worden aan de Landwirtschaftlichte Hochschule in Hohenheim (tegenwoordig een stadsdeel van Stuttgart). Ook daar bleef Röntgen maar kort. Al in 1876 keerde hij terug naar Straatsburg om er een professoraat in de theoretische natuurkunde te aanvaarden. Ondanks al die verhuizingen publiceerde hij veel. Afgaande op de titels van zijn publicaties ging zijn belangstelling uit naar een breed scala van vraagstukken; vooralsnog behoorde het thema gasontladingen daar niet bij. In 1879 werd hij hoogleraar natuurkunde in Giessen. Hier bleef hij negen jaar. Hij maakte er veel vrienden en ook zijn inmiddels bejaarde ouders vestigden zich er. In de tweede helft van de jaren tachtig kreeg hij zowel uit Jena als uit Utrecht een aanzoek om er hoogleraar natuurkunde te worden. Beide aanbiedingen wees hij af. In 1887, nog altijd in Giessen, adopteerden hij en zijn vrouw de toen zesjarige Bertha, het dochtertje van de broer van zijn vrouw. Het echtpaar Röntgen zelf was kinderloos. In 1888 aanvaardde hij een professoraat in Würzburg, waar hij de top van zijn carrière bereikte. Hij bezette hier de post van zijn vroegere leermeester Kundt en was er in 1894 rector magnificus. Op 8 november 1895 ontdekte hij min of meer bij toeval zijn X-stralen. Al direct beschreef hij in Ueber eine neue Art von Strahlen (28 december 1895) de belangrijkste fysische karakteristieken van die stralen, later door anderen röntgenstralen genoemd. Na deze ontdekkingen werd zijn tijd zodanig in beslag genomen door lezingen en huldigingen, dat hij niet meer zo veel aan experimenteren toekwam. In 1896 en 1897 publiceerde hij nog twee artikelen over zijn X-stralen, terwijl andere wetenschappers alleen al in 1896 er meer dan duizend artikelen over schreven. Hoewel verknocht aan Würzburg, vertrok hij in 1900 naar München om daar de prestigieuze leerstoel experimentele natuurkunde te gaan bekleden. In 1901 werd hem als eerste natuurkundige de Nobelprijs toegekend. Zijn productieve periode was toen voorbij. Op 1 april 1920, 75 jaar oud, legde hij zijn professoraat in München neer. Hij overleed in 1923.
Boek Maastro NL binnenwerk.indb
To see the actual publication please follow the link above