28 Leidsche flessen. (Instrumentencollectie Centre Céramique, Maastricht) Wimshurst-elektriseermachine. (Instrumentencollectie Centre Céramique, Maastricht) Daarna volgden de eerste geneeskundige proeven met elektriciteit. Begin achttiende eeuw beschreef de predikant Jean Jallabert (1712 -1768) observaties waarbij elektriciteit spieren stimuleerde en verlammingen ophief. En eind achttiende eeuw schreef John Birch (1745 -1815), destijds een fameus chirurg in Londen, enthousiast over zijn positieve ervaringen met het therapeutisch toepassen van elektriciteit: elektrische therapie kon soms een amputatie voorkomen. The public have a right to expect from me some account of the result of those experiments in medical electricity, which I have now been more than twelve years engaged in, and in which I could never have so invariably persistent, had I not found it in many cases exclusively eminent and efficacious; for, if applied only to such diseases as were curable by other means, it would, I am sensible, avail little in practice: but its merit is, that it often affords relief where every other hope is lost, and saves the noble art of surgery from the opprobrium of amputation. Door de ontdekkingen van de Italiaanse anatoom Luigi Galvani (1737 -1798) en zijn tijdgenoot de fysicus Alessandro Volta (1745 -1827) kwam het onderzoek met elektriciteit in een stroomversnelling. Galvani zag dat je met elektriciteit spieren kon laten contraheren (bio-electriciteit) en Volta liet zien dat je elektriciteit kon opwekken door tussen twee metalen een met zuur of loog bevochtigd vloeipapiertje te plaatsen. Zo ontwikkelde hij de ‘voltacel’ en, door een aantal van die cellen te stapelen, de ‘zuil van Volta’, oftewel een batterij. Dit was een doorbraak, omdat hiermee een spanningsverschil en dus ook een elektrische stroom gedurende langere tijd min of meer constant gehouden kon worden. Het wetenschappelijk onderzoek naar elektriciteit en magnetisme kreeg hierdoor nieuwe mogelijkheden. Begin negentiende eeuw ontdekte de Engelsman Michael Faraday (1791 -1867) de relatie tussen elektriciteit en magnetisme. Hij zag dat je elektriciteit kon opwekken door een geleider te bewegen in een magnetisch veld en, omgekeerd, dat je met elektriciteit iets in beweging kon zetten. Uit deze bevindingen volgden de later door Röntgen gebruikte Ruhmkorff-inductor zie afbeelding pagina 41, een apparaat om een spanning te verhogen of te verlagen, en nog iets later de transformator. Rühmkorff (1803 -1877) was een instrumentmaker en octrooieerde zijn vonkinductor in 1851. Er werd toen ook al geëxperimenteerd met elektriciteit in glasbuizen. Deze waren gevuld met verdunde gassen en werden daarom
Boek Maastro NL binnenwerk.indb
To see the actual publication please follow the link above