19 negentiende eeuw werden meer vormen van kanker beschreven, veroorzaakt door beroepsmatige contacten met kankerverwekkende (carcinogene) stoffen. Bekende voorbeelden daarvan zijn blaaskanker door aniline in de Duitse kleurstoffenindustrie en borstvlieskanker (mesothelioom) door blootstelling aan asbest in de bouwindustrie. Het ultieme en belangrijkste voorbeeld van chemische carcinogenese werd in 1950 beschreven. De epidemioloog Richard Doll (1912 -2005) en de statisticus Austin Hill (1897 -1991) toonden onomstotelijk het verband aan tussen longkanker en roken. Carcinogene stoffen uit sigarettenrook bleken verantwoordelijk voor het overgrote deel van de toen nog snel toenemende sterfte aan longkanker. Vrij snel na de ontdekking van de röntgenstraling in 1895, kwamen ook de eerste beschrijvingen van huidkanker en leukemie als gevolg van straling. Marie Curie (1867 -1934) de ontdekker van het radioactieve polonium en radium overleed op 68-jarige leeftijd aan leukemie. De hoge frequentie van leukemie en schildklierkanker bij de overlevers van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki (1945) is een indrukwekkend en recenter gevolg van het carcinogene effect van straling. Virusinfectie Het eerdere vermoeden van infectie als oorzaak van kanker werd in het begin van de twintigste eeuw bevestigd. Francis Peyton De vroegste geschiedenis van de oncologie In 1882 vond Eugène Dubois op Java een dijbeen van de Pithecanthropus Erectus. Het jaar daarvoor had Dubois al het schedeldak gevonden van een van de vroegste vormen van de zelfde Homo Erectus uit het Pleistoceen. Marie Eugène Francois Thomas Dubois (1858 -1940) was de zoon van een apotheker uit Eijsden. Al vroeg toonde hij belangstelling voor de prehistorische vondsten in de Sint Pietersberg bij Maastricht. Hij zou mede door zijn vondst van de Pithecanthropus uitgroeien tot een van de meest vooraanstaande Nederlandse paleontologen. Het moet hem als arts zijn opgevallen dat in de hals van het 800.000 jaar oude femur/dijbeen dat hij op Java had gevonden een tumor was te zien. In de literatuur is debat ontstaan over de aard van deze tumor. Zowel de mogelijkheid van een osteosarcoom, een osteoom of een myositis ossificans wordt besproken. In ieder geval heeft Dubois de oudst bekende tumor bij een vroege rechtopstaande aapachtige mens gevonden. De avontuurlijke apothekerszoon uit Eijsden staat daarmee aan het aller vroegste begin van de geschiedenis van de oncologie. Richard Doll (1912-2005) beschreef in 1950 het verband tussen roken en longkanker. Het dijbeen van de Pithecanthropus met tumoreuze aangroei, 800.000 v. Chr. (Museum Naturalis in Leiden)
Boek Maastro NL binnenwerk.indb
To see the actual publication please follow the link above