121 Overlevers Er is in de laatste tien jaar steeds meer aandacht gekomen voor de groep patiënten voor wie de vooruitgang in de oncologie het meest zichtbaar is. Door de effectievere behandelingen neemt de groep van lange overlevers snel toe. In Nederland gaat het om ruim 400.000 patiënten, die langer dan vijf jaar na de afsluiting van de behandeling in leven zijn. Naarmate de tijd zonder kanker langer wordt, beginnen patiënten en behandelaars voorzichtig te denken aan genezing. En precies in deze succesgroep zijn toenemende zorgen ontstaan over de prijs die betaald moet worden voor het vrij zijn van kanker en lang overleven. Toen er hier en elders steeds meer lange overlevers kwamen, werd ook duidelijk dat bij veel mensen, als gevolg van de behandeling, bijwerkingen op lange termijn bestaan. Zo ervaart bijna de helft van alle cancer survivors jaren na afloop van de behandeling nog steeds ernstige vermoeidheidsklachten. De ernst van die vermoeidheid is van dien aard, dat deze leidt tot minder kwaliteit van leven, minder sociaal functioneren en minder deelname aan de arbeidsmarkt. Bedrijfsartsen schatten in dat ruim eenderde van de jonge overlevers na kanker niet meer aan het werk komt. Waar de vermoeidheidsklachten door veroorzaakt worden, is nog niet ontrafeld, maar de veronderstelling dat het zou gaan om psychische klachten in het kader van de verwerking van kanker is allang verlaten. Men denkt nu vooral aan beschadiging van het inwendig bekledingsweefsel van de bloedvaten, al of niet in combinatie met beschadiging van de hartspier. Naast de blijvende vermoeidheid, spelen bij één op de drie patiënten bovendien angst en depressie een belangrijke rol. Het goede nieuws van alle vorderingen en de gunstige uitslag aan het eind van de behandeling wordt hierdoor erg getemperd. Uit onderzoek is gelukkig duidelijk geworden dat fysieke inspanning en training kunnen helpen om deze langdurige klachten te verminderen. Met de langdurige vermoeidheid en depressie lijkt de nasleep van de kankerbehandeling echter nog niet voorbij. De langetermijnresultaten van klinische trials bij borstkanker worden in Europa geanalyseerd door de bekende Early Breast Cancer Trialists’ Collaborative Group. In 2000 publiceerde deze groep bevindingen die aangeven dat na de behandeling van borstkanker meer vrouwen overlijden ten gevolge van hart- en vaatziekten dan ten gevolge van de borstkanker. In de groep lange overlevers is het risico op hart- en vaatziekten twee tot drie keer hoger dan in de vergelijkbare leeftijdsgroep. Ook daarbij wordt beschadiging van inwendig bekledingsweefsel van de bloedvaten en van hartspierweefsel door cytostatica als een mogelijke oorzakelijke factor gezien. Er wordt nu op dit gebied ook onderzoek verricht naar de effecten van actieve leefstijl en fysieke training. De laatste domper op het geluk van de lange overlevers is het vóórkomen van secundaire tumoren. Al langer is bekend dat vooral de gecombineerde kankerbehandeling van radiotherapie en chemotherapie mutaties in het DNA kan veroorzaken en kan leiden tot een nieuwe vorm van kanker tot tien jaar na de behandeling voor de eerste tumor. Bij de wat oudere behandelingen met alkylerende cytostatica zijn daarover verontrustende percentages (5 -10 % binnen tien jaar) bekend. Om de oorlog tegen kanker te winnen zijn blijkbaar subtielere methoden nodig. Het is dan ook mogelijk dat door de introductie van nieuwere cytostatica en door de toegenomen precisie van de radiotherapie het aantal secundaire tumoren zal afnemen. Voorspellingen De generatie van babyboom-dokters, waartoe een aantal auteurs van dit boek behoort, zag de eerste televisies, de langzame eerste computers, de komst van de kunstnier, de CT-scan en de ontrafeling van het menselijk genoom. Binnen één generatie nam de gemiddelde levensverwachting in Nederland
Boek Maastro NL binnenwerk.indb
To see the actual publication please follow the link above