120 van Hodgkin, het Non Hodgkin lymfoom, acute leukemie, kleincellige longkanker, zaadbalkanker, baarmoederkanker en choriocarcinoom. Chemotherapie wordt ook ter verlichting van lijden (palliatief ) toegepast bij een toenemend aantal soorten kankers, waaronder borstkanker, dikke darmkanker en prostaatkanker. De goede resultaten van chemotherapie worden wel en nog steeds bereikt ten koste van veel, soms levensbedreigende, bijwerkingen. Het celremmende effect van cytostatica is namelijk niet beperkt tot kankercellen, maar treft evenzeer de normale, gezonde weefsels. Daarom is het huidige onderzoek gericht op de ontwikkeling van doelgerichte middelen, waarbij gebruik wordt gemaakt van moleculair biologische kennis. Door gedetailleerde metingen van het DNA in ‘DNAmicroarrays’ wordt het steeds beter mogelijk om het effect van cytostatica bij individuele patiënten te voorspellen. Onnodig gebruik van niet effectieve cytostatica en de daaraan verbonden bijwerkingen kunnen dan vermeden worden. Antilichamen, specifiek gericht tegen de moleculaire groeisignalen die de cel aanzetten tot ongeremde groei, zijn voorbeelden van deze meer gerichte aanpak (targeted therapy). Het antilichaam rituximab wordt volgens dat concept toegepast bij de behandeling van het Non Hodgkin lymfoom. De verwachting is dat de ongerichte chemotherapie, met veel bijwerkingen op de gezonde cellen, in de komende tien tot twintig jaar geleidelijk zal worden vervangen door steeds specifiekere en doelgerichte behandelingen. Er zitten daarvoor tientallen middelen in de pijplijn, in verschillende fasen van klinisch onderzoek. De melancholie voorbij Door fundamenteel en klinisch onderzoek zijn in de afgelopen veertig jaar dus opzienbarende verbeteringen bereikt in de behandeling van kanker. Binnen een korte periode werden nieuwe mijlpalen in de oncologie bereikt. Radiotherapie en chirurgie werden doeltreffender en minder verminkend. Combinaties van nieuwe cytostatica bleken effectief en geleidelijk werd het beter mogelijk om de gevreesde bijwerkingen van de behandeling te beperken. Dokters gingen zich profileren als oncoloog, het gesprek in de spreekkamer werd opener en er kwamen rekken met informatiefolders. Verbazend is daarbij de kentering in de publieke aandacht voor kanker. Nadat de behandelingsresultaten beter werden, maakten de passieve melancholie en het taboe snel plaats voor veel publieke aandacht voor het gevecht tegen kanker. Er kan nu zelfs gefietst worden tegen kanker. Het stilzwijgen werd totaal doorbroken in wekelijkse televisieprogramma’s en krantenbijlagen, waarin de zoveelste doorbraak in de behandeling van kanker werd besproken. Een deel van die overvloed aan positieve berichtgeving is van groot belang. Dat geldt met name voor de informatie over de optimale behandeling en over het goede niveau van de kankerbehandeling in Nederland. Daarmee is het beeld van kanker als doodvonnis definitief doorbroken. Tegelijkertijd is er een wat onbehagelijk gevoel over kanker in de publieke arena. Dokters en onderzoekers laten zich makkelijk verleiden tot het trots en vroegtijdig aankondigen van nieuwe successen in de strijd tegen kanker. In een wereld waarin alles maakbaar is, leidt deze meestal te positieve berichtgeving tot hooggespannen verwachtingen. Wanneer de beloofde wonderen uitblijven, is bittere teleurstelling vervolgens het resultaat. Een aantal vormen van kanker, zoals longkanker en kanker van de alvleesklier, blijven moeilijk of bijna niet behandelbaar. Ondanks de immense verbetering van de prognose van veel patiënten met kanker, past bescheidenheid over de stand van zaken en een zekere terughoudendheid in de berichtgeving. Nog lang niet alles in de oncologie is maakbaar.
Boek Maastro NL binnenwerk.indb
To see the actual publication please follow the link above