32 gezond idee 4Wanneer is mijn cholesterol te hoog? Daar bestaat niet één bepaalde grenswaarde voor. Je kunt dus niet zeggen dat je onder een bepaald getal goed zit en daarboven opeens in de rode cijfers komt. Dat komt omdat het risico op hart- en vaatziekten geleidelijk toeneemt met het stijgen van het cholesterol. Prof. dr. Kroon noemt het een langzaam oplopende lijn: ‘Om het voor dokters makkelijker te maken, hanteren we zogeheten afkapwaarden. Dat houdt in dat als het LDL-cholesterol boven de 3 komt, moet je zorgen dat het lager wordt. Voor hartpatiënten is dat 1,8.’ Over dat laatste getal woedt momenteel discussie. Zie ook vraag 10. Hiernaast staat een overzicht van de 5gehanteerde toegestane hoeveelheden cholesterol. Hoef ik me als vrouw minder zorgen om mijn cholesterol te maken dan een man? Bijna een kwart (23,2 procent) van de Nederlanders tussen de 30 en 70 jaar loopt rond met een ongunstig cholesterolgehalte. Inderdaad zijn dat iets vaker mannen dan vrouwen. Dit heeft te maken met hormonen die bij vrouwen onder de 60 ervoor zorgen dat het HDL-cholesterol flink hoger is dan bij mannen. Maar boven de 60 draait die vergelijking om. ‘In de menopauze verandert de vetverhouding bij vrouwen, waardoor het HDL daalt en het slechte cholesterol toeneemt’, aldus Kroon. Of hun cholesterol dan echt in de gevarenzone belandt, hangt ook van andere risicofactoren af, zoals een ongezonde leefstijl. In Limburg worden meer cholesterolverlagende medicijnen geslikt dan in de rest van Nederland. ‘Vooral in de Oostelijke Mijnstreek is het risico op hart- en vaatziekten hoger dan elders. Mensen hebben er doorgaans minder inkomen, eten vaker ongezond en hebben vaker overgewicht.’ 3Is een te hoog cholesterol- gehalte altijd slecht? Dat is een ingewikkelde kwestie. Er bestaat namelijk niet één soort cholesterol. Je hebt slecht en goed cholesterol. Hoe ernstig een verhoogd cholesterolgehalte is, hangt af van de vraag hoe het cholesterol verdeeld is. LDL is slecht (denk aan: Loser), HDL is goed (denk aan: Hero). ‘Het LDL-cholesterol is allesbepalend voor het risico op hart- en vaatziekten’, zegt internist-vasculair geneeskundige prof. dr. Bram Kroon aan het Maastricht UMC+. ‘Hoe hoger het LDL, hoe groter het gevaar.’ Het is namelijk het overtollig LDL-cholesterol dat plaques veroorzaakt. Het HDL-cholesterol beschermt ons juist tegen hart- en vaatziekten. Kroon: ‘Je kunt het HDL vergelijken met vuilnismannen die het slechte cholesterol opruimen en weer terugbrengen naar de lever. Daar wordt het afgebroken. Hoe meer vuilnismannen, hoe meer opruiming, hoe gunstiger.’ Om te kunnen bepalen of iemand risico loopt, kijken artsen naar de verhouding tussen dat slechte en dat goede cholesterol. En om het nog ingewikkelder te maken, onderzoeken ze ook nog het triglyceridengehalte (VLDL) – een ander type vet – in het bloed. Te veel daarvan kan ook zorgen voor slagaderverkalking. LDL+HDL+VLDL bepalen samen het totale cholesterolgehalte. Voor leken is dit bijna niet meer te volgen. Daarom vertaalt prof. dr. Jogchum Plat, hoogleraar Fysiologie van de Voeding aan het Maastricht UMC+, het in gewone-mensentaal: ‘Een verhoogd cholesterol is vooral een probleem als je een te hoog LDL hebt.’ CHECK! Hoe staat het met je eigen cholesterol? Dit zijn de door artsen gehanteerde toegestane hoeveelheden cholesterol. Totaalcholesterol: Lager dan 5,0 normaal/goed Tussen 5,0 -6,4 licht verhoogd Tussen 6,5-7,9 verhoogd Hoger dan 8,0 sterk verhoogd LDL-cholesterol (niet-hartpatiënten): Minder dan 2,5 normaal/goed Tussen 2,4-4,0 licht verhoogd Tussen 4,1-4,9 verhoogd Meer dan 4,9 sterk verhoogd LDL-cholesterol (hartpatiënten): Minder dan 1,8 goed Meer dan 1,8 te hoog HDL-cholesterol: Minder dan 0,9 voor mannen / 1,1 voor vrouwen Verhouding totaal-/ HDL-cholesterol: Minder dan 5 goed Tussen 5,0-6,4 licht verhoogd Tussen 6,0-8,0 verhoogd Meer dan 8,0 sterk verhoogd Het cholesterolgehalte wordt uitgedrukt in millimol per liter bloed (mmol/l). Lees meer op hartstichting.nl en thuisarts.nl.
Gezond_Idee_najaarsnummer_2019
To see the actual publication please follow the link above