170 Wanneer chemotherapie met bestraling wordt gecombineerd, kan deze sequentieel (voor of na de bestraling) of concurrent (tegelijkertijd met de bestraling) gegeven worden. Het grote voordeel van gelijktijdige chemotherapie en bestraling is dat deze therapieën elkaars effect kunnen versterken (synergetisch effect). Deze gelijktijdige behandeling veroorzaakt echter vaak wel meer bijwerkingen, waardoor het extra belangrijk is dat de radiotherapeut-oncoloog en de medisch oncoloog goede afspraken maken over het behandelen van en het anticiperen op de bijwerkingen. Bij vergevorderde endeldarmkanker bijvoorbeeld, wordt tegenwoordig vaak chemotherapie en bestraling gecombineerd; na enkele weken blijkt dan bij een substantieel deel van de patiënten de tumor klinisch geheel verdwenen te zijn. Op dit moment wordt de endeldarm dan toch nog standaard operatief verwijderd. Huidig onderzoek richt zich op de vraag of de operatieve ingreep, met eventueel plaatsen van een (al dan niet tijdelijk) stoma, niet achterwege gelaten kan worden. Hierdoor zou de belasting voor de patiënt uiteraard aanzienlijk afnemen, met als gevolg een sterk verbeterde kwaliteit van leven. Daarnaast zijn de laatste jaren steeds meer targeted agents en smart molecules ontwikkeld, zoals medicijnen die de groei van bloedvaten remmen of antilichamen die de groei van de tumorcel verhinderen. Hoewel deze middelen zeer veelbelovend zijn, is vaak nog onduidelijk in hoeverre zij het effect van bestraling beïnvloeden, en omgekeerd, of bestraling het effect van deze middelen beïnvloedt. Daarom wordt bij het combineren van deze middelen met bestraling nog uiterste voorzichtigheid betracht en wordt de combinatie veelal alleen in studieverband gegeven. Voor adequate en veilige multidisciplinaire behandeling is goede samenwerking met de andere specialisten een conditio sine qua non. Alle oncologische patiënten worden tegenwoordig besproken op een multidisciplinair overleg (MDO), waar alle betrokken disciplines aanwezig zijn. Daar wordt voor de individuele patiënt een gezamenlijk behandelplan afgesproken. Tot 2000 werd in ieder ziekenhuis alleen algemene oncologische MDO’s gevoerd. Sindsdien zijn de kennis en complexiteit zo explosief toegenomen, dat vrijwel alle oncologische disciplines subspecialismen hebben ontwikkeld. Voor gesubspecaliseerde oncologen is het vrijwel onmogelijk geworden om op een algemeen MDO nog zinvol advies te geven voor specifieke kankersoorten die niet tot zijn/haar subspecialisatie horen. Er worden dan ook steeds meer tumorspecifieke MDO’s georganiseerd, waar ruime expertise met die kankersoort wel gegarandeerd kan worden. Om dit organisatorisch enigszins werkbaar te houden, wordt de laatste jaren steeds meer gedacht aan regionale tumorspecifieke MDO’s. Logistieke ontwikkelingen Afgezien van de noodzaak tot een goede inhoudelijke behandeling, is het ook van het grootste belang de logistiek goed te regelen. Wachttijden, zoals die begin 2000 in Nederland bestonden, waren, zeker bij oncologische patiënten, niet acceptabel. Dit heeft ertoe geleid dat de politiek besloot tot een grote capaciteitsuitbreiding in de radiotherapie. Maar al snel groeide het besef dat de toename van de capaciteit begrensd zou zijn en dat er dus gewerkt moest worden aan kwaliteits- en efficiencyverbetering in het behandelproces. De eerste stappen hiertoe zijn in MAASTRO clinic gezet met behulp van het concept lean management. Hiermee is het bijvoorbeeld gelukt om het aantal laboranten per bestralingstoestel terug te brengen van vier naar twee. Dit leverde niet alleen efficiencywinst op, maar doordat de rollen en taken van deze twee laboranten nu veel beter beschreven waren, leidde het ook tot veel minder fouten. Daarnaast wordt het concept van visueel management op steeds grotere schaal toegepast: op een digitaal whiteboard staat van iedere aangemelde patiënt precies vermeld wat er op een dag mee moet gebeuren en door wie. Zo is voor iedereen snel duidelijk wat er moet gebeuren, maar ook waar het proces spaak loopt, zodat er snel ingegrepen kan worden. In 2013 -2014 ligt de focus van het beleidsplan op het verder ontwikkelen van dit soort managementsystemen en op het verder verkorten van de doorstroomtijden, met als doel het optimaliseren van de service aan de patiënt. Multidisciplinaire patiëntenbespreking bij MAASTRO clinic.
Boek Maastro NL binnenwerk.indb
To see the actual publication please follow the link above