165 De SABR-techniek werd in eerste instantie alleen toegepast bij patiënten die te zwak waren voor een operatieve ingreep; tegenwoordig wordt deze aanpak steeds vaker geprefereerd boven de chirurgische, omdat het tot minder bijwerkingen leidt. Los van alle technische ontwikkelingen in de radiotherapie, is de afgelopen tien jaar ook steeds duidelijker geworden dat een oncologische aandoening altijd multidisciplinair en het liefst ook snel behandeld moet worden. 3-D conformatietherapie De in de jaren negentig ingezette trend om tumoren steeds nauwkeuriger aan te pakken en het gezonde omliggende weefsel steeds effectiever te ontzien, werd na 2000 doorgezet. In plaats van te werken met grote rechthoekige bestralingsvelden, werd ‘driedimensionale CT-planning’ steeds verder geïmplementeerd. Dat betekent dat voor iedere patiënt een CT-scan gemaakt wordt in de bestralingshouding, waarop de gezonde weefsels en ook de tumor in drie dimensies weergegeven worden. Hierdoor kon de vorm van de bestralingsvelden conformal, dat wil zeggen passend aan de vorm van de tumor, gemaakt worden en werd 3-D conformatietherapie mogelijk. Dit leidde ertoe dat nog veel vaker dan voorheen specifieke veldvormen nodig waren, waarvoor blokken van vele kilogrammen gemaakt moesten worden (zie afbeelding pagina 128). Omdat zowel het maken van deze blokken, als ook het werken ermee zeer arbeidsintensief was, werden begin 2000 nieuwe bestralingstoestellen aangeschaft, waarmee met behulp van multileaf collimatoren vrijwel elke gewenste vorm van het bestralingsveld kon worden gemaakt. Intensity Modulated Radio Therapy (IMRT) Een andere ontwikkeling die zich in de jaren 2000 -2010 voltrok, was het toepassen van Intensity Modulated Radio Therapy (IMRT). Deze techniek maakt het mogelijk de intensiteit van de stralenbundels te moduleren. Dit houdt in dat er niet meer met één veldvorm en grootte per richting bestraald wordt; door variërend stukjes van het open veld af te blokken en via de verschillende overblijvende veldsegmentjes telkens een andere bestralingsdosis af te geven, wordt de intensiteit van de gehele bundel ruimtelijk gemoduleerd. Op die manier lukt het nog beter de gewenste dosis conformal aan de vorm van het doelgebied af te geven. Omdat de complexiteit van het bestralingsplan hierdoor exponentieel toenam, kwam er een nieuw soort software op de markt. In overleg met de radiotherapeut-oncoloog voert de radiotherapeutisch laborant in hoeveel dosis er moet komen in welke ingetekende structuur (specificaties), en welke dosis er maximaal in een bepaald volume van ingetekende gezonde weefsels mag komen (constraints). De software rekent dan zelf uit welke segmentjes in de bundels de beste dosisverdeling opleveren. Deze fi guur illustreert dat met de moderne apparatuur ieder gewenste vorm van het bestralingsveld kan worden gegeven, met de daarbij gewenste intensiteit. Er is een bestralingsplan gemaakt dat conformal is aan de vorm van het MAASTRO- logo. Dat plan is vervolgens ‘afgestraald’ met het bestralingstoestel op een (dosimetrische) fi lm, zodat de gegeven dosis zichtbaar is geworden.
Boek Maastro NL binnenwerk.indb
To see the actual publication please follow the link above