37 De eerste woningen die rond 1887 op een waterleidingsysteem werden aangesloten, waren dan ook die van de beter gesitueerden en voor hen werden plannen gesmeed om villawijken rond de stad aan te leggen. Wonen in de binnenstad was immers een beproeving vanwege de stank en het ongedierte. De katholieke kerk was oppermachtig en het in Nederland ontluikende socialisme had in Maastricht vooralsnog geen kans. Voor onderwijs aan jongens uit de gegoede klasse waren er een Stedelijk Gymnasium en een Gemeentelijke Hogere Burgerschool (HBS). Deze waren gevestigd in het voormalige dominicanenklooster aan de Helmstraat bij het Vrijthof, naast de gelijknamige kerk. Dit gebouw was al meer dan honderd jaar als school in gebruik. Vóór de Franse Revolutie onderwezen de dominicanen er hun aankomende priesters. In de Franse tijd was er de École Centrale gevestigd, in 1804 omgedoopt tot École Secondaire. De Maastrichtenaar Jan Pieter Minckelers (1748 -1824), eerder hoogleraar natuurkunde in Leuven, was er toen docent experimentele fysica en chemie. In Leuven had hij, op zoek naar een gas dat geschikt was voor de nog jonge ballonvaart, het steenkoolgas ontdekt. Omdat dit gas brandend een fel licht verspreidt en naderhand op grote schaal voor dit doel werd toegepast, geldt Minckelers als de uitvinder van het lichtgas. Het standbeeld, waarmee hij hiervoor in zijn geboorteplaats geëerd werd, is nog altijd op de stedelijke Markt te bewonderen. Gedurende de lange tijd dat hij aan de Maastrichtse middelbare school verbonden was, bouwde Minckelers een prachtige verzameling toestellen op waarmee natuur- en scheikundige verschijnselen gedemonstreerd konden worden. Deze verzameling is later nog verder uitgebreid en tot de dag van vandaag onder de naam ‘Minckelers-collectie’ in Maastricht bewaard gebleven. De École Secondaire werd later Atheneum, Gymnasium en Industrieschool. Deze laatste werd op basis van de wet op het Middelbaar Onderwijs van Thorbecke uit 1863 omgevormd tot Hogere Burgerschool. Dit was een schooltype met een uitgebreid vakkenpakket en met vooral aandacht voor de exacte vakken wis-, natuur- en scheikunde. H.J. Hoffmans Heinrich Joseph Hoffmans (1842 -1925) was afkomstig uit het Duitse Rijnland. Na het gymnasium studeerde hij mathematica en natuurwetenschappen in Münster en Bonn. Hier promoveerde hij in 1864 op het proefschrift Over de theorie van de endosmose van zekere zouten en het endosmotisch proces. Na twee jaar in Duitsland te hebben lesgegeven, solliciteerde hij in 1867 bij de Gemeentelijke HBS in Maastricht, waar hij werd aangenomen als leraar wis- en natuurkunde. De Gemeentelijke HBS was voor hem aantrekkelijk vanwege de grote aandacht voor de natuurwetenschappen. Hoffmans was een goed docent. Hij bleek een man met visie en tact, die zich prima thuis voelde in het ‘Maastrichtse’. In 1879 trouwde hij met Maria Paulina Marres (1858-1930), dochter van een invloedrijke Maastrichtse bierbrouwer. Zij gingen wonen aan de Tweebergenpoort, vlak bij het Vrijthof. In datzelfde jaar werd hij benoemd tot directeur van de Gemeentelijke HBS. Dit directeurschap was dankzij zijn leiderschapskwaliteiten, gevoel voor goede collegiale verhoudingen en pedagogisch inzicht zeer succesvol. Hij wist de school, die onder zijn voorganger in een gezagscrisis was geraakt, weer naar een hoger plan te tillen. Ook zal hij toen ongetwijfeld het natuurkundig laboratorium van de school verder uitgebreid hebben. Hij bleef les geven en niet alleen aan leerlingen van zijn school. Regelmatig verzorgde hij publieke optredens in het auditorium van de Gemeentelijke HBS over de nieuwste ontwikkelingen in de natuurwetenschappen. Hij wist zo de natuurwetenschap voor een breed publiek toegankelijk te maken. Soms was de zaal niet groot genoeg om zijn gehoor te herbergen en moest hij zijn colleges meerdere keren herhalen. Op aandringen van zijn toehoorders liet hij zijn lezingen soms in druk verschijnen. Zo verschenen, behalve zijn verhandeling Proefnemingen met de Röntgen’sche Stralen (1896), ook nog de monografieën Eenheid der krachtsovereenkomst van acoustische met elektrische trillingen (1898) en Het Magnetisch Veld (1899). In 1908 nam hij ontslag als directeur van de Gemeentelijke HBS. Hij bleef echter lid van het college van curatoren en werd opgenomen in de commissie van toezicht. Op 14 mei 1925 overleed hij op 82-jarige leeftijd.
Boek Maastro NL binnenwerk.indb
To see the actual publication please follow the link above