Medische nieuws Voetzorg bij patiënten met diabetes in het MUMC+ uit de kinderschoenen Ongeveer een kwart van de patiënten met diabetes in Nederland krijgt tijdens hun leven een ulcus aan een voet. Deze ulcera ontstaan bijna altijd door een samenspel van factoren zoals diabetische neuropathie, perifeer vaatlijden en verkeerd schoeisel. Het kan lang duren tot zo’n ulcus genezen is en gedurende deze periode ontstaat bij ongeveer de helft een voetinfectie waarvoor amputatie soms de enige behandeling is. Door verbeterde screening, preventie en behandeling zijn het aantal amputaties in het Maastricht UMC+ sinds de jaren 90 aanzienlijk afgenomen. Een verdienste van het multidisciplinaire ‘Diabetes Voet’ team onder aanvoering van prof. Schaper, met een belangrijke rol voor de podotherapeut bij de preventie en poliklinische behandeling. “Voetulcera werden tot de jaren 90 vaak niet serieus genoeg genomen”, zegt prof. Schaper. “Een patiënt kan een kleine wond aan de voet vaak niet goed zien door de diabetische retinopathie of cataract, voelt geen pijn door de neuropathie en door het vaatlijden zijn de verschijnselen van infectie vaak niet duidelijk aanwezig. De patiënt heeft vaak nergens last van, ondanks ernstige ischemie of een uitgebreide infectie. Ook behandelaars hebben daardoor de neiging de ernst te onderschatten. Toch zijn voetulcera de duurste complicatie van diabetes. Patiënten en artsen de ernst van het probleem laten inzien, was een van de eerste doelen van ons team. Tegenwoordig wordt een diabetes voet ulcus gezien als een serieus, complex probleem wat aandacht behoeft en waarbij preventieve voetzorg een hoop ellende kan voorkomen.” Om dit te bereiken is in 1995 binnen het Maastricht UMC+ een multidisciplinair team samengesteld van specialisten en paramedici van verschillende afdelingen. “We besteden veel aandacht aan het ondersteunen van preventie in de eerste lijn. We krijgen als expertise centrum patiënten verwezen uit het hele land en zowel nationaal als internationaal spelen we een belangrijke rol in wetenschappelijk onderzoek en richtlijnontwikkeling. Ons kernteam bestaat nu uit vaatchirurgen, orthopedische chirurgen, revalidatiearts, orthopedische schoenmaker, internisten, podotherapeuten en een verpleegkundig specialist. We werken op een laagdrempelige manier intensief samen en binnen de verschillende afdelingen is bijzondere expertise opgebouwd. Hierdoor kunnen we nog effectievere zorg bieden.” Jean Willems, podotherapeut werkzaam bij Voetzorg Maastricht maakt vanaf het prille begin onderdeel uit van dit team. “Tegenwoordig is er vertrouwen tussen huisartsen en podotherapeuten. Als een podo therapeut een probleem signaleert wordt dit door de huisarts opgepakt. Dat maakt de communicatie een stuk makkelijker en het komt de snelheid van verwijzing ten goede, dit is essentieel voor het beperken van complicaties.” Preventie, snelle detectie en behandeling zijn de speerpunten van het team aldus Willems. “Bijna iedere patiënt wordt tegenwoordig gescreend. Naar aanleiding van deze screening krijgt een patiënt een risicoprofiel dat de kans op een ulcus voorspelt. De zogenaamde ‘high risk patiënt’ heeft dan recht op intensievere podotherapeutische zorg die wij bij Voetzorg Maastricht kunnen bieden, voor deze relatief grote groep zijn wij het eerste aanspreekpunt. De patiënten met een voetulcus worden behandeld op de diabetes voetenpoli van het MUMC+, of op gemeenschappelijke spreekuren van de polikliniek Orthopedie en van de Vaatchirurgie. Onze verpleegkundig specialist, Ron Sleegers, is hierbij de schakel tussen verschillende afdelingen, coördineert de zorg en is voor mensen met een voetulcus het eerste aanspreekpunt. We hebben een zorg systeem ontwikkeld waarbij, als er een ulcus wordt vastgesteld, er adequaat en snel gehandeld kan worden. Als een patiënt zich meldt met een wond wordt deze zo snel mogelijk gezien. Hierbij speelt de huisarts een belangrijke rol, we hebben in onze regio nauwkeurig omschreven welke patiënt moet worden doorverwezen. Door de expliciete aandacht voor de voeten neemt een patiënt het ook serieus. Patiënten stellen het op prijs dat er aandacht is voor hun voeten en trekken sneller aan de bel wanneer ze zelf een afwijking constateren. Als podotherapeut kunnen wij naast educatie en voetzorg, ook een gedegen schoeisel advies geven en zo nodig ontlastende zolen aanmeten. maar vaak is speciaal aangepast schoeisel nodig. Onze nauwe samenwerking met de orthopedische schoenmaker helpt dan om snel problemen aan te kunnen pakken.” Ook binnen de opleiding podotherapie is er meer aandacht voor de diabetische voet. Rachelle Faut is diabetespodotherapeut. “Binnen de podotherapie is er sinds enkele jaren de mogelijkheid tot specialisatie gericht op preventie, onderzoek en behandeling van de diabetische voet. Podotherapeuten met affiniteit voor de diabetische voet kunnen zich verder gaan verdiepen op dit gebied. Hierdoor wordt deze zorg steeds meer gespecialiseerd en neemt naar mijn mening de kwaliteit van de zorg toe.” Prof. Schaper denkt dat het aantal complicaties aan de benen en voeten bij mensen met diabetes nog meer gereduceerd kan worden. “We werken aan nieuwe technieken om de doorbloeding te verbeteren en er vindt onderzoek plaats op het gebied van slimme sensoren in het schoeisel. Daarnaast komt er steeds meer ervaring met complexe voetoperaties en onderzoeken we hoe een patiënt zelf op een eenvoudige manier kan vaststellen dat er een wond dreigt te ontstaan. Het belangrijkste is de preventie, want de meeste ulcera zullen uiteindelijk genezen, maar 50% heeft een recidief binnen een paar jaar.” Willems vult aan: “Eenmaal een ulcus, altijd een ulcus. Aan ons om de voet zo lang mogelijk gezond te houden.” Prof. Schaper is hoofd endocrinologie en coördinator van het Diabetische Voeten team van het Maastricht UMC+. Jean Willems is podotherapeut en lid van het Diabetische Voetenteam. Rachelle Faut is diabetes podotherapeut bij Voetzorg Maastricht en lid van het Diabetische Voetenteam.
Diabetes courant nr 7_tbv Ebook.indd
To see the actual publication please follow the link above